Renson broedbeperking

Renson broedbeperking is een methode voor het houden van bijen en is bedacht door Henri Renson, imker uit Cheratte bij Luik (België).

Normaal gesproken overwintert een volk met 6 tot hoogstens 8 ramen bijen, en net tegen de tijd dat ze op de voorjaarsdracht staan is er zoveel open broed aanwezig dat er veel bijen thuis moeten blijven om dit broed te voeden en op temperatuur te houden.

In de rensonmethode wordt de moer, vanaf de voorjaarsdracht (rond 20 april) tot eind juni, tussen moerroosters binnen een beperkt aantal broedramen 'opgesloten', zodat er:

1. minder eitjes door de moer gelegd kunnen worden, zodat er
2. minder open broed verzorgd hoeft te worden, zodat er
3. meer bijen (versneld) haalbij zullen worden (die bovendien langer leven ) , waardoor er
4. een grotere honingoogst binnen komt, en er
5. meer (overgebleven) stuifmeel aanwezig is voor de aanmaak van de aanstaande winterbijen.

Het aantal ramen waarbinnen de moer moet worden opgesloten moet in totaal zo'n 30.000 cellen bevatten. Per gehanteerde raammaat zal dat aantal ramen uiteraard verschillend zijn, maar je kunt het aantal ramen berekenen door uit te gaan van 800 cellen per dm² raat (beide zijden gerekend). Zo bevat een simplex honingkamerraam (1,2 dm x 3,4 dm x 800 cellen =) 3264 cellen.

Bijkomende voordelen van deze methode (naast de hogere honingopbrengst):

• de gemakkelijkere controle op moerdoppen, die zich nu beperkt tot de kleine broedruimte, en
• minder zwermneiging doordat volksgrootte getemperd en stabiel is,
• als er wel gezwermd wordt kan de moer niet mee zodat de zwerm weer terug komt,
• de moer kan langer mee.

Om tijdig voldoende winterbijen te hebben moet eind juni de moer weer de normale volle broedruimte worden gegeven en moet de hoeveelheid beschikbaar voer (eigenlijk zoals altijd) goed in de gaten worden gehouden.

Als volken op meer 13 ramen uit de winter komen is de rensonmethode niet nodig. Zo'n volk heeft al een mooie verhouding tussen de binnen- en buitendienst om een goede honingoogst binnen te halen.

Werkschema Renson

Na de reinigings-vlucht bij een temperatuur boven de 12 graden, ergens in 2e helft van februari (liefst pas eind februari):

• Het volk terugzetten op 1 broedkamer. Dit gebeurt dus nog min of meer tijdens het laatste staartje van de winterzit. Dit terugzetten heeft een positieve invloed op de warmtehuishouding.
  • Er moet op worden gelet dat er géén ramen met veel stuifmeel worden verwijderd. De stuifmeelvoorraad moet voor de inwintering in de bovenbak worden gehangen zodat het bijenvolk in het voorjaar op het stuifmeel zit en voldoende eiwitten ter beschikking hebben om de jonge larven van voedsel te voorzien
• De voederkrans boven de middelste 2 broedramen openkrabben. Na 7 tot 10 dagen zijn de 2 ramen links en rechts naast het broednest aan de beurt om de worden open gekrabd. Eventueel 10 dagen later nog eens herhalen. Doel is dus om de onderbak vol met lege cellen te krijgen zonder de stuifmeelvoorraad aan te tasten.

Medio maart wanneer de wilg gaat bloeien:

• Een lage honingkamer zonder moerrooster op de onderbak plaatsen waardoor de koningin haar broednest naar boven zal uitbreiden.

Omstreeks 20 april:

• Tussen de 2 bakken een moerrooster plaatsen en de koningin in de lage honingkamer (de rensonkamer) boven het moerrooster brengen.
• Vervolgens boven de rensonkamer nogmaals een moerrooster leggen en een broedkamer als honingkamer plaatsen.
  • In deze broedkamer 5 tot 6 vellen kunstraat hangen.
  • Bij goede dracht dient tijdig (voordat de rensonkamer wordt volgedragen met honing, want dat kan je zelfs de moer gaan kosten) direct boven het bovenste moerrooster (dus onder de dan reeds volle honingkamer) een 2e honingkamer bijgeplaatst worden.
  • Bij het oogsten van de honing opletten dat er voldoende voer voor de bijen zelf overblijft want in de rensonkamer zit normaal gesproken nauwelijks honing. Zo nodig voeren.
• Na de voorgaande handelingen heeft het volk dus 3 kamers waarvan alleen de middelste (de rensonkamer met dus ongeveer 30.000 cellen) beschikbaar is voor broed.

Negen dagen na de vorige stap:

• De onderste kamer controleren op moerdoppen. Meestal zijn deze er niet aangezien de onderste kamer nu alleen nog door de haalbijen wordt gebruikt als opslagkamer voor stuifmeel en tijdelijke opslag van honing. Haalbijen zijn geen bouwers, dus ook niet van moerdoppen.
• Eveneens de middelste kamer op doppen controleren, en dit vervolgens om de 10 dagen herhalen.
  • In deze kamer bevinden zich vooral jonge rustige bijen hetgeen het controleren vergemakkelijkt.
  • Indien in deze middenkamer doppen worden gevonden, deze verwijderen. Als een volk na enige controles doppen blijft aanzetten dan deze koningin opruimen en na 5 dagen een jonge bevruchte koningin invoeren.
  • Bij deze 10-daagse controles, zo veel mogelijk de darren van de rensonkamer naar de onderbak vegen, dit ter voorkoming van het verstoppen van het moerrooster.

Na het weghalen van de honingkamers na de laatste dracht eind juni (begin juli):

• Direct enkele kilo's voeren in 3:2 verhouding. Dit voer komt in en boven de rensonkamer en bovenin de onderste broedbak terecht

Op 1 juli:

• Het moerrooster tussen bak 1 en 2 wegnemen waardoor de koningin naar de onderste broedkamer (met inmiddels veel stuifmeel) kan afzakken.

Op 10 juli:

• Het moerrooster opnieuw plaatsen tussen onderbak en rensonkamer. De koningin moet nu in de onderbak zitten of worden geplaatst.

Op 21 juli:

• Rensonkamer wegnemen en evt. onder de onderste broedbak een lege nieuwe broedbak plaatsen, dit bij overwintering op 2 broedbakken.

Op 25 juli:

• Laatste honingkamer wegnemen en 5 kg voeren.

Op 1 augustus:

• Begin inwintering

Aanpak bij grotere broedkamers

In het bovenstaande werkschema is uitgegaan van een rensonkamer ter grootte van een simplex-broedkamer met 10 broedramen.

Indien er gewerkt wordt met kasten die grotere broedkamers hebben, dan kan de broedruimte tot een rensonkamer (van zo'n 30.000 cellen) worden beperkt door het plaatsten van vulblokken, maar de overtollige ruimte kan ook worden gebruikt om het darrenprobleem op te lossen. Immers, niet alleen de moer, maar ook de darren zullen niet uit de rensonkamer kunnen. Dit kan leiden tot het verstoppen van de moerroosters aangezien deze darren zich toch (tevergeefs) door de moerroosters zullen trachten te wringen, en daar vast komen te zitten.

Als oplossing voor dit probleem moeten er bij de 10-daagse controles zoveel mogelijk darren naar de onderbak worden geveegd, maar een grotere broedkamer biedt een betere oplossing door de mogelijkheid om niet alleen onder en boven, maar ook naast het broednest een moerrooster te plaatsen. Hierdoor hoeven er aan de buitenzijde van de rensonkamer geen vulblokken meer te worden geplaatst, en kan deze ruimte nuttig worden gebruikte voor stuifmeelopslag of om er een darrenraam in te hangen. Om de 2 zwermcontrolebeurten kan het darrenbroed uit de rensonruimte worden genomen en simpel aan de buitenzijde van een moerroosterraam worden gehangen. De darren kunnen hier nu ongehinderd naar beneden en buiten. Hierbij is er uiteraard wel voor gezorgd dat het onderste moerrooster buiten de rensonkamer wèl doorlaatbaar is voor darren.

Bij de zwermcontrolebeurten dient de verticale ruimte naast de rensonkamer tijdelijk te worden afgesloten met een plankje om te voorkomen dat de koningin die ruimte induikt (en dan juist overal kan komen behalve ín de rensonkamer).