Veger

Het maken van een veger is een van de verschillende manieren om een kunstzwerm te maken.

Tegenwoordig wordt de veger ook vaak koninginneaflegger genoemd, terwijl dit van oorsprong een ander type kunstzwerm is (waarvoor op Imkerpedia nu de naam klassieke koninginneaflegger wordt gebruikt).

Nadeel van de veger / koninginneaflegger is dat men in het hoofdvolk (het raampje met) de moer moet vinden. Dat kan soms behoorlijk lastig zijn. Tips:

• doe het midden op een mooie zonnige dag zodat er veel vliegbijen niet thuis zijn.
• als het een groot volk is dat 2 broedkamers bezet: maak een 'klassieke koninginneaflegger'.

Werkwijze voor het maken van een veger

De moer wordt gezocht en samen met het raampje waar ze op loopt in een nieuwe kast gedaan. Daar worden vervolgens ramen met honing, stuifmeel en legruimte (lege cellen) aan toegevoegd. Verder worden er nog extra bijen uit het bronvolk aan de veger toegevoegd.

Vroeger gebeurde dat vegend (en daar komt de naam veger dan ook vandaan) met een veger of een ganzenveer, maar tegenwoordig gebeurt dat meestal door de bijen af te stoten.

Vegers behoeven niet per se ver van het hoofdvolk geplaatst te worden, maar als je de veger vlakbij zet moet je er wel meer bijen in afstoten vanwege het afviegen van de haalbijen. Bovendien moet je dan de voedselvoorraad extra in de gaten houden en de vliegopening tijdelijk vernauwen (vanwege het ontbreken van wachtbijen.

Als je de veger verder dan 2 x de actieradius van de haalbij (oftewel meer dan 6 kilometer) van het hoofdvolk wegzet zullen er geen haalbijen afvliegen. Ze vinden de weg naar het hoofdvolk dan immers niet terug.

De hoeveelheid extra afgestoten bijen is al met al afhankelijk van:

• de grootte van het bronvolk,
• de afstand waarop je de kunstzwerm van het hoofdvolk wegzet,
• je doelstelling met de kunstzwerm,
  • nieuw productievolk opkweken? (groter)
  • alleen de oude konigin even reserve houden? (kleiner)
• de tijd in het jaar,
  • later in het jaar heeft de kunszwerm minder tijd over om nog voldoende wintergroot te groeien dan eerder in het jaar.

In onderstaand filmpje zie je het maken van een veger. Bestand:Veger.flv

Het hoofdvolk zonder koningin zal via redcellen een nieuwe koningin maken. Om te voorkomen dat dat volk vervolgens grotendeels wegzwermt dienen er, op de 13e dag na het maken van de kunstzwerm, tegen de avond doppen (in dit geval redcellen) te worden gebroken. Tegen de avond, zodat er niet ineens toch nog allerlei koninginnen met een gedeelte van het volk zullen vertrekken. 's Nachts steken de koninginnen elkaar dood totdat er maar één over is, die zal vervolgens dus in het hoofdvolk blijven.

In de Aalster methode worden kunstzwermen gemaakt middels deze veger, of anders middels de vlieger.

Broedloze veger

Door aan een veger broed mee te geven geef je zo'n veger ook direct de in dat broed zittende varroamijten mee. Je kunt echter ook een broedloze veger maken. Een broedloze veger (broedloze koninginneaflegger) maak je zoals een schudzwerm, maar met de volgende verschillen:

• in plaats van een nieuwe koningin geef je (direct ter plekke) de oude koningin mee,
• bij een broedloze veger is het minder belangrijk om de oudere bijen af te laten vliegen
  • oudere bijen accepteren een vreemde moer moeilijker, maar bij een broedloze veger is geen sprake van een vreemde moer.

Pas op: bij een gewone veger / koninginneaflegger werken zowel de koningin als het meegegeven broed als magneet waardoor niet alle bijen terug vliegen naar de oude kast. Bij een broedloze veger is die magneet (met alleen de koningin) dus minder sterk waardoor er meer bijen zullen afvliegen. Dat effect is te verkleinen door deze op voldoende afstand van de oorspronkelijke lokatie te zetten. Als dat niet kan dan is het verstandig om (een van) de volgende werkwijze(n) toe te passen:

• (Net als bij de schudzwerm) het broedloze vegertje eerst laten harmoniseren. Hierdoor kan de koningin eitjes leggen (en aldus de magneet versterken) voordat de kast weer open gaat.
• Toch een raam met (alleen) jong open broed (eitjes en kleine larfjes) meegeven. De varroamijt betreedt een broedcel immers pas vlak voor het sluiten van de cel (vlak voor de overgang naar gesloten broed). Van dit raam wel alle bijen afslaan zodat ook die wel de varroabehandeling krijgen.

Gerelateerde informatie

• Zoeken van een koningin