Wachtbij: verschil tussen versies
k |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[image:Wachtbij.jpg|thumb|right|350px|Alerte wachtbijen.]] | [[image:Wachtbij.jpg|thumb|right|350px|Alerte wachtbijen.]] | ||
| − | '''Wachtbijen''' bewaken de toegang tot het volk. | + | '''Wachtbijen''' bewaken de toegang tot het volk. De taak van wachtbij is bestemd voor de oudere bijen (van circa 18 - 20 dagen) van de [[binnendienst]]. Zo’n 20% van de werksters, die in deze fase van hun ontwikkeling zijn, brengt een dag of twee als wachtbij door<ref>Bram Cornelissen. Het immigratiebeleid van honingbijen. Nieuwsbrief van Bijen@wur (16, september 2010)</ref>. De wachtbijen hebben de grootste concentratie [[bijengif]] in hun gifblaas. |
| − | De | + | De wachtbijen houden de directe omgeving in de gaten op verdachte bewegingen en onderzoeken met hun [[antenne]]s de binnenkomende bijen. Ze herkennen daarbij de leden van het eigen volk aan de, deels genetisch bepaalde, eigen geur. Om het onderscheid te maken tussen bijen van eigen bodem en vreemdelingen hebben ze tussen de 1 en 3 seconden nodig. |
| − | |||
| + | Gedurende perioden met voldoende [[dracht]] neemt het aantal wachtbijen af en lijkt de waakzaamheid te verminderen. In die situatie worden vreemde bijen ook nauwelijks de deur gewezen: | ||
| − | + | In een situatie van volop dracht onderzochten Butler en Free<ref>C.G.Butler, J.B.Free. The behaviour of worker honeybees at the hive entrance. Behaviour (4, 1952), blz. 262–292.</ref> het [[vervliegen]] van bijen door 2 volken voorzichtig van plek te verwisselen, zodat bijen, die kwamen terugvliegen, automatisch bij een vreemd volk terecht kwamen. Vervolgens keken ze enerzijds hoe de terugkerende bijen zich gedroegen, maar anderzijds ook of ze werden binnengelaten. Wat bleek: de meeste bijen liepen gewoon meteen naar binnen en werden ook nauwelijks tegen gehouden. Pas nadat de kasten door de onderzoekers werden gealarmeerd (door er op te kloppen) werden er meer binnekomende bijen door de wachtbijen geïnspecteerd, maar ook in die situatie werden de bijen die [[stuifmeel]] of [[nectar]] bij zich hadden gewoon toegelaten. In die gealarmeerde situatie bleken bijen die geen nectar of pollen bij zich hadden wel meer door de wachtbijen te worden belaagd en verjaagd. | |
| + | |||
| + | |||
| + | Anders gaat het er aan toe als er sprake is van minder dracht en/of [[roverij]]. In die situatie worden ontdekte rovers (en ook ontdekte vervlogen vreemdelingen zonder stuifmeel of nectar) stevig aangepakt door de kaken in vleugel of poten te zetten en de schuldige eventueel zelfs met een [[bijensteek|steek]] de deur te wijzen. Rovende bijen zijn hierbij gemakkelijk door de wachtbijen te herkennen omdat ze op een zenuwachtige manier op hun doel afvliegen. | ||
| + | |||
| + | Wanneer de wachtbijen groter gevaar opmerken zullen ze vanuit de kaakklieren en het [[angelapparaat]] alarmferomonen<ref>deze alarmferomonen van de wachtbijen kunnen ook door de mens worden geroken en ruiken een beetje naar banaan.</ref> gaan verspreiden om de andere bijen in het volk (met name de [[soldaat|soldaten]]) op de hoogte te brengen of te rekruteren voor de verdediging. | ||
==Voetnoten== | ==Voetnoten== | ||
<references /> | <references /> | ||
Versie van 8 jan 2013 13:44
Wachtbijen bewaken de toegang tot het volk. De taak van wachtbij is bestemd voor de oudere bijen (van circa 18 - 20 dagen) van de binnendienst. Zo’n 20% van de werksters, die in deze fase van hun ontwikkeling zijn, brengt een dag of twee als wachtbij door[1]. De wachtbijen hebben de grootste concentratie bijengif in hun gifblaas.
De wachtbijen houden de directe omgeving in de gaten op verdachte bewegingen en onderzoeken met hun antennes de binnenkomende bijen. Ze herkennen daarbij de leden van het eigen volk aan de, deels genetisch bepaalde, eigen geur. Om het onderscheid te maken tussen bijen van eigen bodem en vreemdelingen hebben ze tussen de 1 en 3 seconden nodig.
Gedurende perioden met voldoende dracht neemt het aantal wachtbijen af en lijkt de waakzaamheid te verminderen. In die situatie worden vreemde bijen ook nauwelijks de deur gewezen:
In een situatie van volop dracht onderzochten Butler en Free[2] het vervliegen van bijen door 2 volken voorzichtig van plek te verwisselen, zodat bijen, die kwamen terugvliegen, automatisch bij een vreemd volk terecht kwamen. Vervolgens keken ze enerzijds hoe de terugkerende bijen zich gedroegen, maar anderzijds ook of ze werden binnengelaten. Wat bleek: de meeste bijen liepen gewoon meteen naar binnen en werden ook nauwelijks tegen gehouden. Pas nadat de kasten door de onderzoekers werden gealarmeerd (door er op te kloppen) werden er meer binnekomende bijen door de wachtbijen geïnspecteerd, maar ook in die situatie werden de bijen die stuifmeel of nectar bij zich hadden gewoon toegelaten. In die gealarmeerde situatie bleken bijen die geen nectar of pollen bij zich hadden wel meer door de wachtbijen te worden belaagd en verjaagd.
Anders gaat het er aan toe als er sprake is van minder dracht en/of roverij. In die situatie worden ontdekte rovers (en ook ontdekte vervlogen vreemdelingen zonder stuifmeel of nectar) stevig aangepakt door de kaken in vleugel of poten te zetten en de schuldige eventueel zelfs met een steek de deur te wijzen. Rovende bijen zijn hierbij gemakkelijk door de wachtbijen te herkennen omdat ze op een zenuwachtige manier op hun doel afvliegen.
Wanneer de wachtbijen groter gevaar opmerken zullen ze vanuit de kaakklieren en het angelapparaat alarmferomonen[3] gaan verspreiden om de andere bijen in het volk (met name de soldaten) op de hoogte te brengen of te rekruteren voor de verdediging.
Voetnoten
- ↑ Bram Cornelissen. Het immigratiebeleid van honingbijen. Nieuwsbrief van Bijen@wur (16, september 2010)
- ↑ C.G.Butler, J.B.Free. The behaviour of worker honeybees at the hive entrance. Behaviour (4, 1952), blz. 262–292.
- ↑ deze alarmferomonen van de wachtbijen kunnen ook door de mens worden geroken en ruiken een beetje naar banaan.