Zwermneiging

Het op gang komen van de zwermneiging (zwermdrift, zwermstemming) wordt door een complex van factoren veroorzaakt die we (slechts) voor een deel doorgronden. Van de volgende omstandigheden weten we inmiddels wel dat ze tot zwermen kunnen leiden:

• Een gebrek aan koninginnenstof
  • dit kan duiden op een gebrek bij de koningin (en ook oudere koninginnen produceren steeds minder koninginnenstof), maar het kan ook zijn dat het volk inmiddels gewoon te groot is en de koninginnenstofcapaciteit van de koningin te boven gaat.
• Ruimtegebrek
  • als er niet meer bijen bij kunnen dan moet er (voor een deel) elders ruimte worden gezocht. Op grond van onderzoek kan worden geconcludeerd dat bij een bijenvolk in een normale Nederlandse spaarkast met 2 broedkamers en een honingkamer het zwermen niet zo snel wegens ruimtegebrek op gang zal komen.
    • Pas op, soms is er bij een volk op sterkte ineens ruimtegebrek vanwege een periode slecht weer: in die periode lopen er per dag wel tot maximaal 2000 nieuwe bijen uit, maar omdat er niet gevlogen wordt gaan die er niet af (dood) je kast zit dan snel vol. Het is dan zaak om op de eerste zonnige dag te controleren op moerdoppen.
• De aanwezigheid van veel jonge bijen
  • elke jonge bij kan twee larven verzorgen, onder gunstige (stuifmeel) omstandigheden zelfs 3. Een volk kan explosief groeien afhankelijk van het aantal jonge bijen. Uiteindelijk is de koningin de remmende factor omdat zij een maximale eileg per dag heeft. Gevolg: op een bepaald punt kan het volk meer larfjes aan dan waarin de koningin kan voorzien. De jonge bijen houden aldus reserve over om het zwermen mogelijk te maken.