Klokje

(Latijnse naam: Campanula)

Omschrijving en kenmerken

Onze honingbij op de Campanula fenestrellata; de bloemen van deze soort hebben eerder een stervorm dan een klokvorm. Op de stijl zie je het lichtblauwe stuifmeel.

Prachtklokje (Campanula persicifolia); deze kan behoorlijk hoog worden.

Zodeklokje (Campanula cochleariifolia); deze heeft lichtblauw tot blauwlila bloemen, in trosjes van twee tot zes.

Karpatenklokje (Campanula carpatica); deze heeft blauwe, witte of violette bloemen, waarbij zelfbestuiving kan optreden.

Kluwenklokje (Campanula glomerata); deze kan zich sterk uitbreiden en een onkruidkarakter krijgen met veel blad en weinig bloemen.

Celtisbladklokje (Campanula lactiflora); deze kan behoorlijk hoog worden.

Het 'weideklokje' (Campanula patula)staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk afgenomen, en is ook wettelijk beschermd.

Het 'breedbladig klokje' (Campanula latifolia) is in Nederland wettelijk beschermd.

Bij het bevliegen van het mariëtteklokje (Campanula media) zit onze honingbij helemaal onder het stuifmeel, maar ze haalt er voornamelijk nectar.

Het geslacht Klokje is slechts één van de geslachten uit de klokjesfamilie (Campanulaceae) en bevat maar liefst zo'n 3000 soorten. Deze komen van oorsprong voor in de gematigde streken van het noordelijk halfrond, en vooral ten oosten van de Kaukasus. Er zijn zowel eenjarige, tweejarige als overblijvende soorten.

Het zal niet verbazen dat de bloemkroon klokvormig is, opgebouwd uit vijf vergroeide kroonbladen van vaak 2-5 cm lang.

De vrucht is een doosvrucht met talloze kleine zaadjes.

In de lage Landen zijn de volgende soorten waargenomen:

Akkerklokje (Campanula rapunculoides):

• Bloeiperiode: juni - augustus
• Grootte: tot 100 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Breedbladig klokje (Campanula latifolia)

• Bloeiperiode: juni - juli
• Grootte: tot 80 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

(Campanula fenestrellata):

• Bloeiperiode: juni - augustus
• Grootte: tot 10 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)1

Celtisbladklokje (Campanula lactiflora)

• Bloeiperiode: juni - augustus
• Grootte: tot 125 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Dalmatiëklokje (Campanula portenschlagiana):

• Bloeiperiode: juni - september
• Grootte: tot 15 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Grasklokje (Campanula rotundifolia):

• Bloeiperiode: juni - oktober
• Grootte: tot 40 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Karpatenklokje (Campanula carpatica):

• Bloeiperiode: juni - september
• Grootte: tot 40 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Kluwenklokje (Campanula glomerata):

• Bloeiperiode: juni - augustus
• Grootte: tot 55 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Kruipklokje (Campanula poscharskyana):

• Bloeiperiode: juni - september
• Grootte: tot 50 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Mariëtteklokje (Campanula media):

• Bloeiperiode: mei - juli
• Grootte: tot 70 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Prachtklokje (Campanula persicifolia):

• Bloeiperiode: mei - augustus
• Grootte: tot 100 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Rapunzelklokje (Campanula rapunculus):

• Bloeiperiode: mei - september
• Grootte: tot 80 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Ruig klokje (Campanula trachelium):

• Bloeiperiode: juli - augustus
• Grootte: tot 80 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)4

Weideklokje (Campanula patula):

• Bloeiperiode: mei - juli
• Grootte: tot 50 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Zodeklokje (Campanula cochleariifolia):

• Bloeiperiode: juni - juli
• Grootte: tot 10 centimeter hoog
• Bevlieging door honingbijen: (np)3

Van deze soorten lijken de fenestrellata, poscharskyana en portenschlagiana erg veel op elkaar. Daarom onderstaand enkele onderscheidende kenmerken:

Kenmerk // soort	fenestrellata	poscharskyana	portenschlagiana
Beharing van bladeren:	kaal	behaard	zeer kort behaard
Max. afmeting van bladeren:	25 x 30 mm	70 x 60 mm	35 x 40 mm
Beharing van kelk:	kaal	randen lang gewimperd	zeer kot behaard
Aantal slippen van kelk:	5	7-8	5
Vorm van kelkslippen:	priemvormig	smal driehoekig	smal driehoekig
Max. afmeting van kelkslippen:	4 x 1,5 mm	9 x 3 mm	4 x 1 mm
Insnijding kroon:	3/4	2/3	1/3
Vorm kroon:	stervormig	breed trechtervormig	klokvormig
Stijl t.o.v. kroon:	duidelijk uitstekend	nauwelijks uitstekend	niet uitstekend

Pollen informatie

Van de meeste soorten is de kleur van het stuifmeel 'witachtig'. Die van de Campanula fenestrellata is echter lichtblauw.

Filmpje

In onderstaand filmpje zien we eerst het op 28 september 2011 (15:45 uur) bevliegen van de fenestrellata, en daarna het op 3 oktober 2011 (15:30 uur) bevliegen van de poscharskyana. Beide opnamen zijn gemaakt in Apeldoorn.

Verwijzingen en bronnen

• Naar het overzicht Drachtplanten