Koninginnengelei

Functie en samenstelling

Op deze foto, genomen vanaf de onderkant van een opengewerkte zwermcel, is goed te zien hoe overweldigend veel koninginnengelei zo'n koninklijk larfje krijgt. Werksterlarven krijgen veel kleinere hoeveelheden "gewone" voedersappen (die - afhankelijk van de leeftijd van het larfje - worden aangevuld met nectar, honing, water, en bijenbrood.

Koninginnengelei is een door voedsterbijen geproduceerd voedersap met een speciale samenstelling, en wordt zowel gevoerd aan reeds volwassen koninginnen als aan aanstaande koninginnen (oftewel de larven in zwermcellen).

Koninginnengelei heeft dus een andere samenstelling dan de voedersappen die de andere larven krijgen. De belangrijkste bestanddelen zijn (met gemiddelde waarden):

• 60 - 70% water
• 9 - 18% eiwitten (Apisimin, Apalbumin, Royalisin, Peptide, Aminozuren)
• 11 - 25% Suiker (3-13% Fructose, 4-8% Glucose]], 0,5-2,0% Sacharose)
• 2 - 8% vetten
• 1 - 6% 10-hydroxydecanoïnezuur vanuit de Mandibelklieren.
• Vitaminen (Thiamine, Riboflavine, Pyridoxine, Niacine, Pantotheenzuur, Biotine, Foliumzuur)
• Sterine
• Gamma globuline
• Biopterine(=biomolecuul) en Neopterine
• Mineralen en sporenelementen (0,8-3,0% as)

De pH-waarde van koninginnengelei 3,4 - 4,5

Zowel een koningin als een werkbij komt uit een bevrucht eitje. Daarin is verder geen verschil. Vooral door de koninginnengelei (en een intensieve verzorging die werkelijk zorgt voor een overdadige hoeveelheid koninginnengelei) wordt een larfje koningin in plaats van een "gewone" werkbij. In geval van nood kan ook een larve bedoeld als werkbij nog een koningin worden (zie redcel).

Betekenis van de stoffen voor de mensen.

In het engels heet koninginnengelei -zoals op dit voor de consument gereed potje - 'Royal Jelly', in het frans 'Gelee Royale', en in het duits 'Weiselfuttersaft'.

Koninginnengelei wordt ook voor menselijke consumptie verkocht als vitaliserende voeding, en er worden o.a. de volgende gezondheidseigenschappen aan toegeschreven:

• Antimicrobieel,
• Kankercelremmend,
• Beinvloeding van bloeddruk en diabetis,
• Verhoging van de celvitaliteit en celdelingstijden.

Oogsten en verwerking

• Pleegdoppen met eendagslarven worden in een moerloos volk geplaatst.
• De bijen nemen hopelijk zo veel mogelijk van deze pleegdoppen aan, en gaan deze dan verzorgen en ruim voeren met de koninginnegelei.
• Na 3 dagen worden de pleegdoppen uit het volk genomen, en worden de in de cellen aanwezige voedersappen afgezogen.
• Koninginnegelei wordt gereinigd door een filteringsproces.
• De verzamelde Koninginnegelei wordt daarna ingevroren of gevriesdroogd.