Pakketbijen

Pakketbijen (in het engels 'package bees') betreft voornamelijk een vorm van bijen transport. Het betreft 2 tot 3 pond (oftewel zo'n 7 tot 10 duizend) bijen met een koningin en voer in een kistje van hout en gaas. Het kistje is de verpakking voor het verzenden van bijen. In het verleden is er ook wel sprake geweest van pakketbijen zonder koningin om winterverliezen aan te zuiveren. Het kistje wordt bij grotere leveranties meestal teruggezonden, en gaat zo'n vijf jaar mee.

Amos Ives Root.

Al in 1878 experimenteerde de Amerikaan Amos Ives Root met de verzending van "naakte" bijenvolken in gazen kooitjes. De aanvankelijke problemen betroffen de beluchting, aangepaste voeding en een voldoende snel transport. Root kwam op een omvang van 2 tot 3 pond uitgaande van de omvang van een overwinterd volk (wanneer die dus op z'n kleinst is, in de Lage landen is dat moment meestal ergens rond 1 april).

Het transporteren van pakketbijen is veel goedkoper, en minder kwetsbaar, dan transport van een volk op raten. Andere voordelen:

• Pakketbijen vertonen na ontvangst grotendeels hetzelfde gedrag als een zwerm: een sterke drang om raten schoon te maken en/of nieuw op te bouwen.
• Door het ontbreken van broed brengen pakketbijen ook geen eventuele broedziekten zoals een besmetting van Amerikaans vuilbroed mee. Toen de Verenigde Staten werd geteisterd door deze ziekte werden de pakketbijen mede hierdoor een groot succes.

De producenten van pakketbijen vinden we meestal in de subtropische gebieden van de Verenigde Staten waar een overvloed aan drachtplanten met veel stuifmeel is. De pakketbijen worden vanaf die gebieden verzonden naar de noordelijke staten van de Verenigde Staten, naar Canada, en naar andere landen.

De kistjes zijn meestal zo'n 35 x 25 x 15 centimeter groot, met een voor- en achterzijde van gaas. Aan de bovenzijde zit een meestal ronde opening waarin een blik met suikeroplossing past. Via die opening worden de bijen ook met behulp van een trechter in het kistje gestort, waarna de opening tijdelijk wordt afgesloten. Door het gebruik van veel rook wordt voorkomen dat de bijen (die vaak uit meerdere verschillende volken komen) met elkaar in de slag gaan. Een paar uur later wordt door de ronde opening weer geopend om er een kiloblik suikeroplossing, en een moerhuisje met een jonge reeds bevruchte moer in te laten zakken.

De ontvangers van de pakketbijen wonen meestal in gebieden met zeer strenge winters. De bijenvolken worden na de laatste honingoogst aan hun lot overgelaten. Er is dus geen sprake van inwinteren, maar integendeel wel van het doden van de koningin waarna het resterende bijenvolk "vanzelf" verdwijnt.

In het nieuwe voorjaar stort de imker de ontvangen pakketbijen dan simpelweg op de nog ten dele gevulde raten van de in het najaar ontvolkte kasten. Zo mogelijk moet de imker de pakketbijen minimaal 9 weken voor de dracht hebben ontvangen zodat het volke daarna nog 3 generaties broed kan groot brengen. Zodoende kan het "pakketvolkje" zodra de drachtperiode uitbreekt voldoende haalbijen hebben.

In onderstaand filmpje zie je hoe ontvangen pakketbijen in een kast worden gestort. <VideoFlv>/movies/Pakketbijen.flv</VideoFlv> De samenstelling van pakketbijen (alleen bijen met een koningin) lijkt veel op die van de in de Lage landen toegepaste schudzwerm. De bijen van een schudzwerm worden echter al direct na het verzamelen in de kast gestort, en de koningin loopt er ook al veel sneller in rond (vandaar dat voor een schudzwerm ook vooral jonge bijen worden verzameld).

Literatuur

• J.J. Speelziek. Pakketbijen. Bijen, Maandblad voor imkers, oktober 1993.