Stuifmeelvervanger
Als een bijenvolk tekort heeft aan stuifmeel dan kun je de bijen een stuifmeelvervanger voeren.
Ook in oude bijenhandboeken worden er al recepten gegeven om zelf een stuifmeelvervanging te maken. Blijkbaar had men ook vroeger al last van perioden met te weinig stuifmeel.
Zo'n stuifmeelvervanger is voor de bijen alleen volledig verteerbaar als er de juiste aminozuren in een juiste verhouding in zitten. Als één van deze essentiële aminozuren niet in de vereiste verhouding aanwezig is, kunnen de bijen het opgenomen eiwit slechts gedeeltelijk verteren. Ook in de natuur wordt deze juiste verhouding niet altijd geleverd, en meestal alleen door een combinatie van stuifmeel van verschillende planten. Met name het aminozuur iso-leucine (en in mindere mate valine) is vaak onvoldoende in het stuifmeel aanwezig.
Sojabloem als stuifmeelvervanger
Een bekende vorm van stuifmeelvervanging is gebaseerd op sojabloem. Deze stuifmeelvervanging wordt vooral gebruikt om de bijen in het voorjaar tot meer broedaanzet te prikkelen[1]. Sojabloem bevat gemiddeld alle voor de bijen essentiële aminozuren in overvloed, en is tamelijk goedkoop. In de praktijk is gebleken dat de bijen het goed opnemen.
Het vitamine B-gehalte van sojabloem is echter laag en daarom is het nuttig om de sojabloem te vermengen met (bier)gist dat deze vitamine wel in zich heeft. Eventueel wordt er ook nog zelf gewonnen stuifmeel en/of suiker/honing/water aan de stuifmeelvervanging toegevoegd.
Al met al komen we dan tot de volgende mogelijke recepturen: 20 tot 100% sojabloem, 20 tot 25% gist, 10 tot 25% stuifmeel, en 20 tot 50% suiker/honing/water. De preciese samenstelling hangt af van de toepassing. Zo is het in het voorjaar voor de bijen nog wel eens te koud om naar de bijenkroeg te gaan, en dan is het handig om er voor te zorgen dat er voldoende vocht in de stuifmeelvervanger zit.
Bij gebruik van stuifmeel en/of honing is het verstandig om dit te betrekken uit eigen volken waarvan je zeker weet dat ze gezond zijn.
Soja heeft helaas ook nadelen. De samenstelling is niet altijd gelijk en bij de productie ervan kunnen er giftige stoffen of beschadigde aminozuren ontstaan. Sommige soja bevat ook de voor bijen schadelijke suikers stachyose en raffinose.
In de handel verkrijgbare stuifmeelvervangers
Ergens na de eeuwwisseling zijn in Canada en de Verenigde Staten van Amerika wetenschappers, overheden en bedrijven zich voor de productie van stuifmeelvervangers gaan interesseren, en inmiddels kennen we de volgende in de handel verkrijgbare producten:
Voetnoten
- ↑ Ook stamphoning kan voor dit doel worden ingezet.